Atlas Copco Airpower: innovaties in perslucht in een Walhalla voor ingenieurs

Hoe kunnen jullie met industriële activiteiten blijven groeien op deze relatief dure locatie?

Ewan Van Minnebruggen: "Het sleutelwoord is innovatie. Op deze site werken ongeveer 3.500 mensen, zo'n 800 daarvan zijn ingenieurs. Voor hen is dit het Walhalla, Atlas Copco Airpower wordt ook wel de universiteit van de perslucht genoemd. Dat zijn niet alleen mooie woorden, het is ook echt zo: er lopen voortdurend enorm veel innovatieprojecten. En dan spreken we niet alleen over onze producten, maar ook over de productieprocessen in onze fabrieken. Dat zijn met recht smart factories met een zeer hoge mate van automatisering: er rijden automated guided vehicles rond en ze staan vol robots en cobots die onze mensen ondersteunen. De markten waarin wij actief zijn, zijn zeer concurrerend. Om daarin te blijven groeien moeten we echt durven inzetten op factoren waarmee we het verschil kunnen maken. Daarvan is innovatie duidelijk een van de belangrijkste voor ons."

Compressoren bestaan al decennia lang en doen hun werk goed. Waar werken al die 800 ingenieurs nog aan?

Ignace Tack: "Onze ontwikkelingen worden onder meer gedreven door globale trends. Alles wat te maken heeft met het milieu, met CO2-uitstoot of met energieverbruik is voor onze industriële klanten zeer belangrijk. Wij blijven daarom werken aan het verbeteren van de energie-efficiëntie van onze compressoren. Een belangrijk werkgebied is ook energie-recuperatie, want bij het comprimeren van lucht komt warmte vrij die weer gebruikt kan worden om bijvoorbeeld andere processen van warmte te voorzien. We zijn ook het eerste bedrijf dat een volledig batterij-aangedreven mobiele compressor op de markt heeft gebracht. Een tweede innovatierichting is het slim maken van onze compressoren. Data-gedreven toepassingen als predictive maintenance zijn heel belangrijk, net als connectiviteit waarmee onze compressoren onderdeel kunnen worden van het internet-of-things en ze bijvoorbeeld van elkaar kunnen leren. Als laatste kunnen we de ontwikkeling noemen van speciale compressoren voor extreme omstandigheden. Het gebruik van waterstof bijvoorbeeld vereist dat het wordt samengeperst met heel hoge drukken, en daarvoor zijn we ook onze zuiger-compressoren verder aan het ontwikkelen."

In hoeverre en in welk stadium wordt jullie IP-groep betrokken bij deze innovaties?

Ewan Van Minnebruggen: "IP is een vast onderdeel van ons ontwikkelproces. In alle projecten is IP opgenomen als een deliverable waarover de projectteams moeten rapporteren. Vaak wordt onze groep al vroeg in een project gevraagd om de relevante IP in kaart te brengen en te bepalen wat onze eigen positie daarin is. Gedurende een project komt dan de vraag aan bod wat ons onderscheidt in technologisch opzicht en of we dat kunnen en willen beschermen. Daarnaast kijken we, los van specifieke projecten, naar trends in de markt: wat doen onze klanten, onze leveranciers en onze concurrenten op het vlak van innovatie en IP? Dat kan dan weer aanleiding zijn om zelf bepaalde ontwikkelingen te starten. Dus het is een mix. We zijn ondersteunend aan onze innovatie, maar zijn daarvoor soms ook richtinggevend en een bron van inspiratie."

Worden innovatieprojecten ook gestopt als jullie aangeven dat de resultaten niet kunnen worden beschermd?

Ewan Van Minnebruggen: "Dat zou kunnen maar is niet gebruikelijk. Ons beleid zegt uiteraard dat wij geen inbreuk plegen op IP van derden. Dus het kan zijn dat een bepaald product zoals het eerst op de tekentafel lag, niet wordt gelanceerd als daar een octrooi in de weg zit. Maar wij worden ook wel graag gechallenged. Wij zullen dan samen met onze ingenieurs zoeken naar een manier om toch verder te komen. En het komt voor dat die zoektocht naar een alternatieve route leidt tot een beter product dan we eerst hadden bedacht. Ons mantra is “There is always a better way”, we gaan dus altijd op zoek naar hoe het nog beter kan."

Concurrenten monitoren vermoedelijk ook wat jullie doen. Hoe belangrijk is bescherming van IP-rechten in jullie business?

Ewan Van Minnebruggen: "Innovatie is een centraal element in onze differentiatiestrategie. Alle inspanningen die we doen om ons te onderscheiden, vertalen zich uiteindelijk in onze brand value. Die omvat onze merknaam, onze reputatie, het vertrouwen dat klanten in ons hebben. Het is voor iedereen in dit bedrijf een kwestie van dag in dag uit hard werken om dat op te bouwen en in stand te houden. Onze brand value is daarom letterlijk van onschatbare waarde en een van de belangrijkste assets van Atlas Copco. Wat wij niet kunnen of zullen tolereren, is dat die aangetast wordt. Onze merkrechten zijn daarbij minstens zo belangrijk als onze octrooien. Waar IP-rechten ons vooral bescherming bieden, is in het optreden tegen malafide namaakgoederen. Die zijn altijd van inferieure kwaliteit en ze creëren een foute verwachting bij onze klanten. Wij willen geen telefoontjes krijgen van ontevreden klanten die denken dat ze Atlas Copco producten hebben gekocht maar met een namaakproduct zitten."

Bij namaakproducten denk ik vooral aan tasjes en zonnebrillen, niet direct aan compressoren voor professionele gebruikers. Gaat het zo ver?

Ewan Van Minnebruggen: "Het gaat zo ver. We komen werkelijk alles tegen. Van complete compressoren die volledig zijn gebrand als Atlas Copco, tot namaakonderdelen als filters, olie en controllers die verkocht worden in de aftermarket. Natuurlijk treden we daar tegen op. Zowel om onze eigen brand en reputatie te beschermen als onze klanten omdat namaakgoederen bij hen veiligheids- en milieurisico's kunnen veroorzaken."

Daarvoor moeten jullie dan wereldwijd optreden. Hoe organiseer je dat in de praktijk?

Ewan Van Minnebruggen: "Dat is absoluut een uitdaging, maar het is wel een belangrijke taak voor onze IP-organisatie. Sinds Covid zien we bijvoorbeeld dat sales meer en meer online plaatsvindt. Daarom proberen wij nu zoveel mogelijk online marktplaatsen af te schuimen op zoek naar namaakproducten. Maar we gaan ook nog altijd het veld in. Collega's die bijvoorbeeld naar beurzen gaan, houden ook een oogje in het zeil, want ook daar zien we soms dat er namaakgoederen worden aangeboden. Of en hoe we vervolgens optreden, bepalen we van geval tot geval, afhankelijk van de schaal van de inbreuk. Het kan zijn dat we een cease-and-desist letter sturen, online take down acties nemen of een rechtszaak aanhangig maken. De laatste tien jaar zien we een stijgende trend in het aantal zaken dat wij moeten starten. De schaal van de namaak is soms echt schrikbarend."

Kun je daarvan een voorbeeld geven?

Ewan Van Minnebruggen: "In een zaak die we samen met de lokale autoriteiten zijn gestart, is er beslag gelegd op een complete fabriek die zogenaamde Atlas Copco filters verkoopt, een belangrijk reserveonderdeel voor onze compressoren. Daarbij is een vrachtwagen vol dozen met filters aangetroffen. Bij verder onderzoek bleek dat die fabriek deel uitmaakt van een heel netwerk. Ze werken bijvoorbeeld samen met een toeleverancier die de Atlas Copco-branded dozen aanlevert en beschikken over een heel distributienetwerk voor die namaakgoederen. Het gaat dus eigenlijk om een groep van schaduwbedrijven, een Atlas Copco in het klein kun je zeggen, maar dan met slechte bedoelingen. Dit voorbeeld speelt in Azië, maar is niet beperkt tot één land."

Hoe is jullie samenwerking met NLO georganiseerd?

Ignace Tack: "Wij zoeken naar een goed evenwicht in wat we binnenshuis doen en wat extern. Ons team richt zich voornamelijk op de strategische en zakelijke aspecten. Bijvoorbeeld de afweging welke innovaties zinvol en haalbaar zijn om te octrooieren, of hoe we onze octrooirechten kunnen afdwingen. Voor het verkrijgen van die octrooien of andere IP-rechten gebruiken we wel de specifieke kennis van NLO. Het samenzitten met uitvinders en het opstellen van de octrooiaanvraag neemt typisch veel tijd in beslag. Het schrijven van octrooiaanvragen an sich is één ding, maar het komen tot het definiëren en het verwoorden van de kern van de uitvinding, dat is toch wel een hele kunst. Daar betrekken we NLO vaak bij."

Ewan van Minnebruggen: "Net als bij opposities. Dat zijn typisch zware dossiers die veel manuren vergen - en die we ook altijd willen winnen. Dus daar is het belangrijk dat iemand er met voldoende focus aan kan werken. En waar wij hier als eerste spreekbuis binnen het bedrijf voortdurend met van alles en nog wat bezig zijn, is het waardevol voor ons als iemand van NLO daar dedicated aan kan werken."

Atlas Copco groeit niet alleen dankzij innovatie maar ook door veel overnames te doen. Is jullie team ook daarbij betrokken?

Ewan van Minnebruggen: "Net als in ieder innovatieproject zijn we ook bij iedere acquisitie betrokken. Een belangrijk onderdeel van de due diligence voorafgaand aan iedere overname is het beoordelen van de octrooipositie en de brand value van de bedrijven in kwestie. Wij kunnen zelf een inschatting maken van de sterkte van de octrooien, of de octrooien plaatsen ten opzichte van portfolio's van concurrenten. Maar om een IP-portfolio te kunnen waarderen, moet je die altijd zien in de hele context van het bedrijf. De uiteindelijke waardering maken we dus meestal in samenspraak met andere experts."

Het klinkt alsof jullie groep midden in de organisatie zit.

Ewan van Minnebruggen: "IP is inderdaad aanwezig in veel aspecten van wat wij doen als bedrijf. Maar zo hoort het vind ik ook. Daarom organiseren we bijvoorbeeld IP awareness campagnes en geven we trainingen aan verschillende doelgroepen. Dat draagt ertoe bij dat IP op alle niveaus bij onze mensen in het hoofd zit. Ik word regelmatig uitgenodigd om aan ons bestuur een update te geven rond onze IP-activiteiten. Ik herinner me een belangrijke productlancering waarbij onze CEO persoonlijk opdracht gaf tot maximale IP bescherming. En hij had gelijk, want net die machine werd op grote schaal gekopieerd. Daar hebben we toen effectief tegen op kunnen treden met onze IP-rechten. En toen we daarnet de foto's wilden nemen, heb ik toestemming gevraagd aan onze Plant and Property manager om die locatie te gebruiken. Dat mocht, maar hij zei dat we wel voorzichtig moesten zijn met onze fabrieksgeheimen en dat de fotograaf bepaalde dingen niet mocht vastleggen. Dus ook onze bewaking is doordrongen van de waarde van onze  IP. Ik vind dat fantastisch en ben er eigenlijk toch wel heel fier op dat dat zo bij onze medewerkers in de hoofden zit."