Samen de toekomst van voedsel vormgeven

Vandaag de dag lijden al veel mensen aan honger of ondervoeding en in 2050 zullen er 3 miljard monden extra moeten worden gevoed. Moet de toekomst van voedsel niet in de eerste plaats gaan over het produceren van veel meer voedsel dan we nu doen?

Jeroen: "Dat zou je inderdaad denken, maar dat is niet het antwoord. Allereerst zijn onze natuurlijke hulpbronnen - land, water, fosfaat, stikstof et cetera - beperkt. We kunnen de voedselproductie simpelweg niet verhogen op een manier die ook maar enigszins duurzaam is. Als we gewoon voedsel blijven produceren zoals we nu doen, hebben we drie aardes nodig om 10 miljard mensen te voeden. Maar de positieve boodschap is: de hoeveelheid voedsel die we vandaag produceren is in principe al genoeg om bijna 10 miljard mensen te voeden. Daarvoor moeten we dan alleen wel een paar dingen veranderen. In grote delen van de wereld moeten we de overconsumptie verminderen en overstappen op meer gezonde voeding. Ten tweede moeten we de balans in ons voedingspatroon herstellen: het grootste deel van onze eiwitinname moet plantaardig zijn in plaats van dierlijk. Dat is niet te vergezocht, het is net zoals onze voorouders nog maar twee generaties geleden aten."

Zal de oplossing dus van de vraagkant moeten komen in plaats van de aanbodkant van voedsel?

Marjolein: "Beide zijn belangrijk. Aan de vraagzijde valt er veel te winnen via de keuzes die consumenten maken bij het kopen, bewaren, bereiden en eten van voedsel. Neem bijvoorbeeld afval en verspilling. In de Westerse wereld gooien we ongeveer 30 procent van al het voedsel dat we kopen weg. De meeste mensen realiseren zich niet eens hoeveel voedsel ze verspillen, en hoe het eenvoudig het is om dat te verminderen. Maar overal in de voedselketen ontstaan afval en verspilling. Reststromen van industriële voedselproductie worden nu soms verwerkt tot veevoer of, erger nog, verbrand of gedumpt. In plaats daarvan zullen we circulaire agrifood-systemen moeten ontwikkelen, een van onze innovatiethema’s. Dat zijn ketens waarin reststromen worden geüpcycled en hergebruikt als hoogwaardige ingrediënten die in het ideale geval geschikt zijn voor menselijke consumptie."

Jeroen: “Ons uitgangspunt bij de voedseltransitie is de consument en zijn voedingsbehoeften en -voorkeuren, geredeneerd vanuit gezondheid en duurzaamheid. Daaruit volgt welke producten, ingrediënten, natuurlijke hulpbronnen en technologieën nodig zijn om daarin te voorzien. Zo'n systeemvisie die de consumptie, verwerking en primaire productie van voedsel met elkaar verbindt moet het vertrekpunt zijn als je een toekomstig voedselsysteem wilt creëren dat de uitdagingen kan aanpakken waar we het over hadden."

Foodvalley NL is gevestigd op de campus van Wageningen University & Research. Welke rol spelen onderzoek en innovatie bij het creëren van dit toekomstige voedselsysteem?

Jeroen: "Onderzoek en innovatie zijn enorm belangrijk omdat we nieuwe technologieën nodig zullen hebben in elk onderdeel van een nieuw voedselsysteem. Aan het begin van de voedselketen is het veredelen van nieuwe gewassen erg technologie-intensief, en daarvan zullen we er veel moeten ontwikkelen. Gewassen bijvoorbeeld die zijn geoptimaliseerd voor menselijke in plaats van dierlijke consumptie, of die beter zijn aangepast aan het toekomstige klimaat met periodes van extreme hitte of waterschaarste. Ook voor het upcyclen van reststromen wat Marjolein al noemde is technologie vereist. En aan het eind van de voedselketen moeten we producten ontwikkelen die het voor consumenten gemakkelijker maken om stappen te zetten naar een gezonder en duurzamer voedingspatroon. Het is gemakkelijk om te zeggen dat we moeten stoppen met het eten van vlees en kaas. Maar veel mensen, waaronder ikzelf, kunnen daar enorm van genieten, dus helemaal stoppen zou gewoon een te grote stap zijn. Daarom hebben we transitieproducten nodig die misschien niet ultiem duurzaam zijn - dat zou het rechtstreeks eten van bonen zijn - maar die gemaakt zijn van dezelfde bonen en zo goed mogelijk lijken op vlees of kaas. Ik weet uit mijn tijd bij Ojah, waar we een plantaardig alternatief voor kip ontwikkelden, wat voor enorme technologische uitdaging het is om de smaak, kleur, textuur en bereidingseigenschappen te creëren die mensen lekker vinden en die ze gewend zijn."

Hoe draagt ​​Foodvalley NL bij aan de transitie naar een nieuw voedselsysteem?

Marjolein: “Misschien is het goed om te verduidelijken dat we geen commercieel motief hebben. Dat betekent dat de aard van ons werk niet erg transactioneel is. We zijn geen investeerders die geweldige nieuwe technologieën of bedrijven proberen te vinden, een zak geld investeren en hopen om daarmee de volgende sexy unicorn te creëren. Onze bijdrage is heel anders. Want net zoals één zwaluw geen zomer maakt, zal één unicorn ons voedselsysteem niet veranderen. Daar is veel meer voor nodig: hele waardeketens, waarin grote financiële belangen op het spel staan, zullen moeten worden gereorganiseerd of opnieuw moeten worden gecreëerd. Er is zoveel wat daarvoor op zijn plaats moet vallen: je hebt niet alleen bedrijven nodig met nieuwe ideeën, technologieën en kapitaal, maar ook het sentiment bij consumenten, het politieke klimaat, wet- en regelgeving en de tijdgeest moeten kloppen. Wat wij doen is het orkestreren van de inspanningen van alle stakeholders in de voedseltransitie en die in in een bepaalde richting sturen. Want als we al deze stakeholders kunnen verbinden tot een synergetisch geheel, kunnen ze veel meer bereiken dan ze alleen zouden kunnen."

Jeroen: "Natuurlijk zijn er meer organisaties die aan dit grote thema werken. Ik durf te beweren dat ieder van ons hier bij Foodvalley NL in zijn hoofd begrijpt en in zijn hart voelt waarom deze transitie zo belangrijk en urgent is. Wat ons op dit gebied onderscheidt, is dat we ook in staat zijn om van dit serieuze probleem een ​​serieuze business te maken. Met de technologische kennis en de ervaring als ondernemer die ikzelf en veel van mijn collega's hebben, zijn we in staat om te identificeren wat we game changers noemen. Dit zijn de kleine bedrijven en individuen die niet alleen een mooie propositie hebben, vaak gebaseerd op een veelbelovende nieuwe technologie, maar ook het talent, de creativiteit en het potentieel om echt het verschil te maken. Wat ze echter soms missen zijn de vaardigheden en kennis die nodig zijn om een ​​bedrijf op te zetten en te runnen. Wij kunnen deze game changers helpen om hun proposities te ontwikkelen tot een levensvatbaar bedrijfsmodel en ze op te schalen zodat ze wereldwijd een grote impact op de toekomst van voedsel kunnen hebben."

Marjolein: “Naast het ondersteunen van deze game changers starten en ontwikkelen we ook onze eigen initiatieven, zoals de Bean Deal die in juli van dit jaar is getekend. Daar hebben we het voortouw genomen om ruim 50 organisaties bij elkaar te brengen die zich voor minimaal tien jaar hebben gecommitteerd om de teelt van eiwitrijke bonen zoals veldbonen, lupine en kikkererwten in Nederland te vergroten. De Bean Deal is ondertekend door onder meer boeren, voedselproducenten, onderzoeksinstituten, retailers en cateraars, banken en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Dat laat zien wat voor een krachtig netwerk onze partners kunnen vormen, het toont ook ons ​​vermogen om het soort allianties te creëren die nodig zijn om een systeemverandering tot stand te brengen. Ook op een meer praktisch niveau versnellen we innovatie. We hebben bijvoorbeeld een shared services aanbod gecreëerd waarin meer dan 350 faciliteiten voor onderzoek, testen, demonstraties, opschaling of productie op industriële schaal beschikbaar zijn voor onze partners."

Jullie noemen jezelf experts in ecosysteem-innovatie, wat is ervoor nodig om deze aanpak te laten werken?

Jeroen: "Deze vraag stellen we onszelf ook vaak, we zijn altijd op zoek naar het magische ingrediënt dat we aan de mix kunnen toevoegen. In de contacten met de bedrijven in ons ecosysteem komt het vaak neer op 'maak het persoonlijk en raak betrokken'. Bedrijven die dit herkennen, zijn meestal geneigd om ons een kijkje in de keuken te geven en de nieuwe ideeën te laten zien waar ze aan werken. Dat is toch bijzonder omdat daar veel vertrouwen voor nodig is. En omdat we weten waar onze ecosysteem-partners aan werken, kunnen we banden smeden tussen start-ups, waar de meeste creatieve en opwindende nieuwe ideeën vandaan komen, en de machtige corporates die de omvang en de middelen hebben om dergelijke ideeën op te schalen en er echte impact mee te creëren. Een paar maanden geleden benaderde Nestlé, een van 's werelds grootste zuivelproducenten en een partner van Foodvalley NL, ons om te helpen bij het in kaart brengen van ontwikkelingen en kansen op het gebied van plantaardige zuivelalternatieven. Daarop hebben we wat we noemen een expeditie voor ze georganiseerd. In twee dagen hebben ze kennis kunnen maken met acht bedrijven uit ons ecosysteem en kunnen bespreken hoe Nestlé hun innovatieve ingrediënten en technologieën zou kunnen benutten. Ik durf er geld op te in te zetten dat dit op een gegeven moment zal resulteren in commerciële deals tussen het grote Nestlé en een van onze game changers."

About FoodValley NL

Foodvalley NL is een onafhankelijke internationale organisatie die samenwerkt met koplopers om de wereldwijde transitie naar een duurzaam voedselsysteem te versnellen. Foodvalley NL heeft meer dan 400 partners (NLO is er één van, en 40 procent is internationaal) en heeft ongeveer 30 mensen in dienst. De inspanningen zijn gericht op drie innovatiegebieden:

• Sustainable Protein System: Verkorting van de doorlooptijd voor concurrerende, lokaal geproduceerde plantaardige eiwitten.
• Healthy Choice the Easy Choice: De levensvatbaarheid en aantrekkingskracht van gezonde voedingsopties voor alle belanghebbenden in de voedselketen vergroten.
• Circular Agrifood Chain: Grootschalige valorisatie van afvalstromen stimuleren om circulaire agrifood business modellen te verspreiden.

Marjolein Brasz is Managing Director van Foodvalley NL, Jeroen Willemsen is de Innovation Lead Protein Shift.