Van champagne tot Hollandse Nieuwe: geografische aanduidingen in het merkenrecht

In de EU zijn er verschillende manieren om dergelijke producten te beschermen. Zo kennen we de beschermde oorsprongsbenamingen (BOB), beschermde geografische aanduidingen (BGA) en gegarandeerde traditionele specialiteiten (GTS). De BOB wordt gebruikt voor productnamen die het nauwst zijn verbonden met de plaats waar ze zijn geproduceerd, zoals de Noord-Hollandse Edammer. De BGA drukt het verband uit tussen een geografisch gebied en de naam van het product, die staat voor een bepaalde kwaliteit of faam. Zo ook de kwaliteit van Gouda Holland. Ten slotte benadrukt de GTS de traditionele aspecten, zonder dat er een verband is met een specifiek geografisch gebied. Zo eten wij in Nederland graag de Hollandse Nieuwe, mits het voldoet aan de eisen.

Wat gebeurt er als het merkenrecht en de geografische aanduidingen door elkaar lopen? Het komt namelijk voor dat een merk wordt aangevraagd waarin een beschermde aanduiding genoemd wordt of het logo wordt gebruikt. Afgelopen jaar zagen we onder andere een zaak over een Spaanse bargenaamd Champanillo en tevens een logo met een grote afbeelding van de BGA erin verwerkt.

Champanillo versus champagne

Dat champagne voor een bepaalde kwaliteit staat, is onmiskenbaar. In het verleden is het voor merkhouders aantrekkelijk geweest om daar gebruik van te maken, tot ongenoegen van het Comité Interprofessionel du Vin de Champagne (CIVC). Zo kwam Unilever met de Champagne Andrélon en de Aldi met Champagne Sorbetijs.

Ook afgelopen jaar besloot een ondernemer de BOB Champagne te verwerken in een handelsnaam. Een Spaanse ondernemer exploiteerde verschillende tapasbars in Spanje met de naam Champanillo en het bijpassende logo:

Het CIVC maakt bezwaar bij de Spaanse rechter, die vervolgens uitleg vraagt aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Uiteraard is bekend dat de BOB voor Champagne niet gebruikt mag worden voor soortgelijke producten, maar de vraag was of dat ook geldt voor diensten. In dat geval was de dienst de exploitatie van een tapasbar.

Uiteindelijk bepaalde de Europese rechter dat de BOB ook bescherming biedt bij het gebruik van diensten. Champagne kon daarom met succes bezwaar maken tegen de Champanillo tapasbar.

BGA symbool in een beeldmerk

Het Oostenrijkse Steiermark is een streek bekend om haar wijn. Een ander streekproduct is de beschermde geografische aanduiding is de Steiermarkse pompoenzaadolie. De familie Schmid produceert deze pompoenzaadolie en diende een aanvraag in voor een EU merk:

De Landeskammer für Land- und Fostwirtschaft in Steiermark maakte bezwaar, want zij zijn van mening dat een symbool zoals het BGA teken van openbaar belang is en niet zomaar als merk geregistreerd mag worden. Op die manier zouden consumenten immers het idee krijgen dat er een verband is tussen het symbool en het kwaliteitslabel. Het feit dat de Stiermarkse pompoenzaadolie daadwerkelijk aan de eisen van de BGA voldoet, doet daar niet aan af. De rechter vindt het onwenselijk als een merkhouder een BGA-symbool als merk registreert, aangezien een merk een monopolie verleent.

Advies en mogelijkheden

Als aan de eisen van een geografische aanduiding is voldaan, is het niet nodig en in bepaalde gevallen zelfs niet toegestaan om het symbool in een merkregistratie te verwerken. Daarnaast is het ook verstandig om te controleren welke geografische aanduidingen er zijn om te voorkomen dat onrechtmatig gebruik wordt gemaakt van een overeenstemmende geografische aanduiding. Onlangs lanceerde de Europese merkeninstanties naast de standaard registers een handige tool waar het bestaan van geografische aanduidingen gemakkelijk gecontroleerd kan worden.
 

De geografische aanduiding heeft zich weer verder ontwikkeld, wat de duidelijkheid ten opzichte van het merkenrecht zeker ten goede komt. Voor meer advies en mogelijkheden kunt u contact opnemen met NLO Shieldmark via ietswaart@nlo.eu

Kenmerkend newsletter

Dit artikel maakt deel uit van Kenmerkend, de nieuwsbrief van NLO Shieldmark. In deze driemaandelijkse nieuwsbrief leest u interessante artikelen over merken & modellen en het laatste nieuws van NLO Shieldmark. Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan in voor onze nieuwsbrief!