Iceland – een land, een merk of allebei?
De supermarktketen Iceland Foods heeft online en fysieke winkels met name in het Verenigd Koninkrijk, maar ook in andere landen. De onderneming werd in 1970 opgericht en beschikt in het Verenigd Koninkrijk over meerdere inschrijvingen van het merk ICELAND voor o.a. huishoudelijke apparaten, etenswaren en dranken. In 2002 vraagt zij het Europese Merkenbureau (EUIPO) het merk in te schrijven.
Om als merk voor inschrijving in aanmerking te komen, moet het o.a. over voldoende onderscheidend vermogen beschikken en mag het niet beschrijvend zijn voor de producten of diensten waar het merk voor wordt aangevraagd. Is dat wel het geval, dan mag het EUIPO het merk weigeren.
Koffie uit IJsland
Het EUIPO is er niet van overtuigd dat ICELAND voor alle aangevraagde producten over dat vereiste onderscheidend vermogen beschikt en informeert Iceland Foods dat het merk wordt geweigerd voor “vis, visproducten en levende dieren”. De reden van de weigering is dat ICELAND in relatie tot die specifieke producten slechts de geografische herkomst zou omschrijven, namelijk dat deze afkomstig zijn uit IJsland. Voor de overige producten waar het merk voor werd aangevraagd, zoals wasmachines en ovens, papierwaren, vlees, fruit en koffie, gold dat kennelijk niet en het merk wordt voor deze producten dan ook toegelaten.
Daar valt iets voor te zeggen; de kans dat de consument IJsland in verband brengt met vis lijkt waarschijnlijker dan dat het geval zou zijn met koffie.
Monopolie op ICELAND
Met de toelating van de merkaanvragen in de EU voor al die andere producten start het voortdurende geschil tussen Iceland Foods en de Staat IJsland. Inzet van de kwestie: het behoud dan wel de doorhaling van het merk en daarmee het verkregen monopolie op het teken ICELAND.
Het voornaamste argument van de Staat is gelijk aan dat van het EUIPO in eerste instantie, namelijk dat ICELAND niet als merk mag worden toegelaten omdat het door het publiek enkel als herkomstbeschrijving zal worden opgevat. Dit geldt volgens de Staat, onder meer vanwege haar goede (export)reputatie, niet alleen voor vis maar voor álle aangevraagde producten en diensten. Bovendien, zo beargumenteert zij, moet voorkomen worden dat ICELAND als gevolg van de verkregen merkinschrijving door Iceland Foods kan worden gemonopoliseerd; de landnaam moet vrijgehouden worden voor gebruik door iedereen die kenbaar wil maken dat producten en diensten uit IJsland afkomstig zijn.
Landnaam als merk
Partijen komen er niet uit en zijn inmiddels 20 jaar verder. De belangen zijn groot en de zaak is ingewikkeld. Zelfs zodanig dat voor het eerst in haar bestaan sinds 1994, de EUIPO Grand Board of Appeal ertoe heeft besloten partijen tijdens een mondelinge behandeling te horen over de kwestie. Want, alhoewel het geschil enkel draait om het merk ICELAND, de beslissing zou een opmaat kunnen zijn voor de regel dat een landnaam per definitie niet als merk mag worden toegelaten, ongeacht of het land in verband zou kunnen worden gebracht met de producten en diensten waarvoor de merkaanvraag wordt ingediend.
Er zijn overigens landen waar al regels gelden voor het vastleggen van de naam van het land, zoals Zwitserland. In het Zwitserse Merkenregister worden merken die het woord Suisse (of een andere verwijzing naar Zwitserland) bevatten alleen toegelaten indien het merk wordt aangevraagd voor producten die daadwerkelijk uit Zwitserland komen.
Zo’n absolute regel kent het EU-register (nog) niet. Er zijn door de jaren heen diverse namen van landen afgewezen, maar ook toegestaan. Denk aan het afgewezen BRASIL voor whisky en de toelating van ARUBA voor IT-diensten en CURACAO voor voertuigen.
Aangezien de hearing voor de Grand Board plaatsvond op 6 september 2022 zal de beslissing nog even op zich laten wachten. Voorlopig lijkt inschrijving van een landnaam (of van elke andere geografische naam) in het merkenregister nog mogelijk mits het land niet bekend staat om de aangevraagde producten of diensten noch in de ogen van het relevante publiek de geografische oorsprong van de producten in kwestie kan beschrijven.
Kenmerkend newsletter
Dit artikel maakt deel uit van Kenmerkend, de nieuwsbrief van NLO Shieldmark. In deze driemaandelijkse nieuwsbrief leest u interessante artikelen over merken & modellen en het laatste nieuws van NLO Shieldmark. Wilt u op de hoogte blijven? Schrijf u dan in voor onze nieuwsbrief!
